Chương 10. Học cười chính mình

Mọi người cười người khác, nhưng không bao giờ cười bản thân mình. Điều đó phải được học. Nếu bạn có thể cười bản thân mình, cái nghiêm chỉnh đã đi rồi. Nó không thể tạo chỗ trú ngụ bên trong bạn được nếu bạn có khả năng cười bản thân mình.
Trong các Thiền viện mọi sư đều phải cười. Điều đầu tiên phải làm vào buổi sáng là cười, chính điều đầu tiên. Khoảnh khắc sư trở nên nhận biết rằng mình không còn ngủ nữa, ông ấy phải nhảy ra khỏi giường, đứng trong tư thế tựa anh hề, như người pha trò rạp xiếc, và bắt đầu cười, cười bản thân mình. Không thể có cái gì tốt hơn cho việc bắt đầu của ngày.

Cười bản thân mình giết chết bản ngã và bạn trong suốt hơn, nhẹ hơn, khi bạn đi vào trong thế giới. Và nếu bạn đã cười bản thân mình, thế thì tiếng cười của người khác với bạn sẽ không quấy rối bạn. Thực tế chúng đơn giản hợp tác, chúng đang làm cùng điều mà bạn làm. Bạn sẽ cảm thấy sung sướng.
Cười người khác là có tính bản ngã; cười bản thân mình là rất khiêm tốn. Học cười bản thân mình đi - cười cái nghiêm chỉnh của bạn và mọi sự như thế. Bạn có thể bị nghiêm chỉnh về tính nghiêm chỉnh. Thế thì thay vì một, bạn đã tạo ra hai bệnh. Thế thì bạn có thể bị nghiêm chỉnh về điều đó nữa, và bạn có thể tiếp tục mãi. Không có tận cùng cho nó; nó có thể cứ diễn ra mãi đến phát ngán.
Cho nên bắt giữ lấy nó ngay từ chính lúc ban đầu. Khoảnh khắc bạn cảm thấy mình nghiêm chỉnh, cười nó và tìm xem nghiêm chỉnh ở đâu. Cười, cho tiếng cười to, nhắm mắt lại, và tìm xem nó ở đâu. Bạn sẽ không tìm thấy nó. Nó tồn tại chỉ trong người không thể cười được.
Không thể quan niệm được một tình huống bất hạnh hơn, không thể quan niệm được người nghèo hơn là người không cười được bản thân mình. Cho nên bắt đầu buổi sáng bằng việc cười bản thân mình, và bất kì khi nào bạn có thể tìm thấy một khoảnh khắc trong ngày mà bạn không có gì để làm, thì cười cho to vào. Chẳng bởi lí do gì - chỉ bởi vì toàn thế giới ngớ ngẩn thế, chỉ bởi vì cách thức bạn đang vậy là ngớ ngẩn thế. Không cần tìm cớ đặc biệt nào. Toàn thể sự việc ngớ ngẩn tới mức người ta phải cười.
Để tiếng cười là tiếng cười bụng, không phải là thứ của cái đầu. Người ta có thể cười từ cái đầu: thế thì nó là chết. Từ cái đầu mọi thứ đều chết; cái đầu tuyệt đối máy móc. Bạn có thể cười từ cái đầu: thế thì cái đầu của bạn sẽ tạo ra tiếng cười, nhưng nó sẽ không đi sâu vào trong bụng tới hara (đan điền). Nó sẽ không đi tới ngón chân của bạn, nó sẽ không đi tới toàn bộ thân thể bạn. Cười thực là giống như trẻ nhỏ cười. Quan sát bụng nó rung lên, toàn thân nó thổn thức với tiếng cười - nó muốn lăn lộn trên sàn. Đó là vấn đề của tính toàn bộ. Nó cười nhiều tới mức nó bắt đầu khóc; nó cười sâu sắc tới mức tiếng cười trở thành nước mắt, nước mắt trào ra từ nó. Tiếng cười phải sâu và toàn bộ. Đây là thuốc tôi kê đơn cho sự nghiêm chỉnh.
Bạn muốn tôi cho bạn thuốc nghiêm chỉnh nào đó. Điều đó sẽ chẳng ích gì. Bạn có chút ít ngu xuẩn. Thực tế, đỉnh cao nhất của trí huệ bao giờ cũng mang tính ngu xuẩn trong nó, người trí huệ vĩ đại nhất của thế giới cũng là người ngu vĩ đại nhất.
Điều đó sẽ khó mà hiểu được. Bạn không thể nghĩ được rằng họ có thể là người ngu bởi vì tâm trí bạn bao giờ cũng phân chia: người trí huệ không bao giờ có thể là người ngu, và người ngu không bao giờ có thể là người trí huệ. Cả hai thái độ này đều sai. Đã từng có những kẻ ngu vĩ đại lại rất trí huệ.
Ngày xưa, ở triều đình của mọi nhà vua, bao giờ cũng có những anh hề lớn - anh hề triều đình. Anh ta là lực cân bằng bởi vì quá nhiều khôn ngoan có thể là ngu, quá nhiều bất kì cái gì cũng có thể là ngu. Ai đó được cần tới, người có thể đem mọi sự trở lại đất bằng. Anh hề được cần tới trong các triều đình nhà vua, người có thể giúp họ cười, bằng không, những người khôn ngoan có xu hướng trở nên nghiêm chỉnh, và nghiêm chỉnh là ốm bệnh. Từ nghiêm chỉnh bạn mất cân xứng, bạn mất cảnh quan. Cho nên triều đình của mọi nhà vua đều có anh hề, anh hề lớn, người sẽ nói mọi điều và làm mọi điều và đem mọi thứ trở lại đất bằng.
Tôi đã nghe nói rằng một hoàng đế có một anh hề. Một hôm hoàng đế đang soi gương. Anh hề tới, nhảy tới, và lấy chân đá lưng vua. Hoàng đế ngã vào gương. Tất nhiên ông ta giận lắm và ông ta nói: "Chừng nào ngươi chưa thể đưa ra lí do nào đó cho hành động ngu xuẩn của ngươi, điều có tính tội phạm hơn bản thân hành động này, ngươi sẽ bị xử tội chết."
Anh hề nói, "Trời đất, thần chưa bao giờ nghĩ rằng bệ hạ ở đây. Thần cứ tưởng hoàng hậu đứng đây."
Anh ta phải được ân xá bởi vì anh ta đã đưa ra lí do mà thậm chí còn ngu hơn. Nhưng để tìm ra lí do như vậy, anh hề phải đã rất khôn ngoan.
Mọi người trí huệ vĩ đại - Lão Tử, Jesus - họ có phẩm chất nào đó của ngu xuẩn tuyệt vời. Điều này phải là như vậy bởi vì nếu không thì người trí huệ sẽ là người không có vị mặn, người đó sẽ có vị kinh khủng. Người đó phải có chút ít ngu xuẩn nữa. Thế thì mọi sự được cân bằng. Nhìn vào Jesus - cưỡi trên con lừa và nói với mọi người, "Ta là con của Thượng đế." Nhìn vào đó đi! Ông ấy phải đã là cả hai. Mọi người phải đã cười: "Ông nói cái gì thế? Nói điều như thế, và hành xử theo cách như thế..."
Nhưng tôi biết đó là cách trí huệ hoàn hảo xuất hiện. Lão Tử nói, "Mọi người đều khôn, trừ ta. Ta dường như ngu. Tâm trí mọi người rõ ràng, chỉ mỗi tâm trí ta mờ mịt và mụ mị. Thiên hạ biết cái gì cần làm và cái gì không cần làm: chỉ mỗi ta lẫn lộn." Ông ấy ngụ ý gì? Ông ấy đang nói rằng "Trong ta, trí huệ và ngu xuẩn gặp gỡ cùng nhau." Và khi trí huệ và ngu xuẩn gặp gỡ nhau, có siêu việt.
Cho nên đừng nghiêm chỉnh về nghiêm chỉnh. Cười nó đi, cứ ngu xuẩn chút ít đi. Đừng kết án ngu xuẩn; nó có cái đẹp riêng của nó. Nếu bạn có thể là cả hai, bạn sẽ có phẩm chất của siêu việt bên trong bạn.
Thế giới đã trở nên ngày một nghiêm chỉnh hơn. Do đó mới nhiều ung thư thế, nhiều bệnh tim thế, nhiều cao huyết áp thế, nhiều điên khùng thế. Thế giới đã bị di chuyển, bị bắt buộc hướng tới cực đoan quá nhiều. Chút ít ngu xuẩn đi. Cười một chút, giống trẻ con đi. Tận hưởng chút ít, đừng mang khuôn mặt nghiêm chỉnh ở mọi nơi, và bỗng nhiên bạn sẽ thấy sự lành mạnh sâu sắc hơn nảy sinh trong bạn - nguồn lành mạnh sâu sắc hơn trở thành sẵn có.
Bạn đã bao giờ nghe nói về người ngu nào phát điên không? Điều đó chưa bao giờ xảy ra. Tôi bao giờ cũng tìm báo cáo về bất kì người ngu nào phát điên. Tôi chẳng bắt gặp báo cáo nào. Tất nhiên người ngu không thể phát điên được bởi vì để điên bạn cần rất nghiêm chỉnh.
Tôi cũng đã tìm kiếm để xem nếu người điên theo bất kì cách nào có thiên về lành mạnh hơn cái gọi là người khôn không. Họ sống trong khoảnh khắc và họ biết rằng họ là ngu, cho nên họ không lo nghĩ về người khác nghĩ về họ thế nào. Nỗi lo đó trở thành hiện tượng ung thư trong tâm trí và thân thể. Họ sống lâu, và họ có tiếng cười dài.
Nhớ rằng cuộc sống nên là sự cân bằng sâu sắc, cân bằng rất sâu sắc. Thế thì, ở chính giữa, bạn thoát ra. Năng lượng dâng lên cao, bạn bắt đầu đi lên. Và điều này nên là như vậy với mọi cái đối lập. Đừng là đàn ông và đừng là đàn bà cả hai, để cho bạn có thể không là cả hai. Đừng khôn, đừng ngu: là cả hai, vậy bạn đi ra ngoài.

Kết thúc "Cuộc sống - Tình yêu - Tiếng cười"  Quay về Mục lục